Wat is een bipolaire stoornis?

Lees ook:

Depressie symptomen

Winterdepressie en zomerdepressie

Snel navigeren naar:

1. Wat is manisch depressief?
2. Wat is een manische episode?
3. Wat zijn psychotische verschijnselen?
4. Mijn partner is manisch depressief
5. Wat is een hypomanische episode?
6. Wat is een depressieve episode?
7. Bipolair: vier verschillende vormen
8. Omgaan met depressie of een bipolaire stoornis

Wat is manisch depressief? Of wat is een bipolaire stoornis?

Manische depressie of een bipolaire stoornis is een hevige vorm van depressie met onverwachte uitersten in stemming en energie die invloed hebben op alle facetten van het leven. Episoden (periodes) van stemmingsschommelingen zoals hypomanie, manie en depressie wisselen elkaar af met symptoomvrije periodes. De veranderlijke stemming en energie zorgt er voor dat dagelijkse taken moeilijk, of niet meer, uit te voeren zijn. Ook het ondernemen van activiteiten en onderhouden van sociale contacten neemt af.

Bipolair gedoe: Ik haat mijn manische depressie. Het is geweldig.

De bipolaire stoornis kent vier vormen

1. Bipolaire stoornis type 1
2. Bipolaire stoornis type 2
3. Cyclothyme stoornis
4. Bipolaire of verwante stoornis, niet gespecificeerd, of anders gespecificeerd

Denk je dat je manisch depressief bent? Of vraag je je af of een vriend of bekende een manische depressie heeft? De symptomen van manie, psychotische depressie, hypomanie en depressie worden hieronder beschreven. Daarna volgt de uitleg over de vier bipolaire vormen.

Wat is een manische episode?

Bij een manie, of manische periode (minimaal een week), is er duidelijk een verandering in stemming en activiteit waarneembaar voor de omgeving. De persoon heeft zelf enorme wilskracht en veel energie, slaap is niet meer nodig, geen berg is te hoog, ziet nergens problemen in, een uitgelaten stemming en impulsief. Beweeglijk, maakt snelle, grote bewegingen. Praat snel over uiteenlopende zaken. Makkelijk geïrriteerd, legt onlogische verbanden, zwart-wit denken, voor of tegen of achterdochtig.

Bipolair gedoe: Je lijdt veel meer pijn dan anderen. Maar je ervaart de zonsopkomst veel mooier dan wie dan ook.

Heb je een manie? De trein is in volle vaart en je bent niet meer te remmen. Je denkt dat je veel dingen tegelijkertijd kunt doen en het voelt alsof je gedachten heel snel gaan. Als je in een manie zit, heb je dit zelf vaak niet in de gaten. Het komt regelmatig voor dat mensen tijdens een manie risicovolle dingen doen, zoals veel geld besteden of roekeloze seksuele uitspattingen. Zelfs psychotische verschijnselen zoals grootheidswanen of hallucinaties kunnen zich voordoen.

Tijdens een manische periode kunnen ernstige problemen ontstaan op financieel, maatschappelijk, persoonlijk en relationeel gebied.

Wat zijn psychotische verschijnselen of wat is een psychotische depressie?

Bij iemand die manisch depressief is, kunnen zich psychotische verschijnselen voordoen. De psychotische verschijnselen zijn voor de omgeving duidelijk waarneembaar. Kort gezegd, de persoon met psychotische depressie kenmerken, gedraagt zich ‘raar’. Het contact met de werkelijkheid is weg. Verwardheid, wanen en hallucinaties zijn de meest kenmerkende stoornissen van het bewustzijn.

Verwardheid

Verwardheid omdat het besef van het ‘hier en nu’ is verdwenen. Verleden, toekomst, oorzaak en gevolg, er zijn geen verbanden meer. Wat is echt? En wat is niet echt?

Wanen (tijdens manie)

Wanen sluiten vaak aan op de stemming. Als je manisch depressief bent is er tijdens een manie eerder sprake van grootheidswaan: ‘Ik ben Napoleon’ en ‘Alles draait om mij! Er zijn geheime boodschappen op de radio en op tv, die gaan over mij!’, ‘Ik word gevolgd door de regering’, ‘God spreekt tot mij’.

Wanen (tijdens depressie)

Bij de depressie zijn de wanen eerder gericht op persoonlijke tekortkomingen, wanen gaan vaak over schuld en armoede, niet goed genoeg zijn en verlies: ‘Door mijn egoïstische consumentengedrag gaan mensen dood in Afrika’, ‘Ik voel niets meer, ik ben dood en mijn lichaam is al aan het wegrotten’.

Hallucinaties

Hallucinaties zijn zintuiglijke waarnemingen die voor ons niet waar te nemen zijn. Een persoon die manisch depressief is, ziet, hoort, ruikt, proeft of voelt dingen die niet bestaan.

Iedereen zit rustig in de kamer. Davy leest een boek. Janneke speelt met haar broertje Sam. Suzanne is de planten aan het verzorgen. De hond ligt rustig te slapen. Opeens springt Bas gillend op. Hij begint aan zijn vrouw en kinderen te trekken en duwt ze met een enorme kracht naar buiten. Zo door het raam. Belangrijke en waardevolle spullen moeten er ook aan geloven. Eenmaal buiten kalmeert hij en vertelt met trillende stem dat ze er goed van af zijn gekomen. Bas zag namelijk dat de kamer in brand stond. Hij voelde de hitte van de vlammen en rook de geuren van verbrande spullen. Een normale reactie is in paniek raken en iedereen naar buiten duwen. Voor zijn gevoel is hij de held van de dag. Zijn bedoelingen waren goed, ook al heeft zijn vrouw een verstuikte enkel en zijn de kinderen er met wat blauwe plekken en kneuzingen van af gekomen, ze leven tenminste nog wel….

Tips voor de manische of psychotische periode

• Het gaat hier om bipolaire stoornis type 1;
• Zoek hulp! Als eerste heb je een doorverwijzing van de huisarts nodig;
• Laat je opnemen (deeltijd of klinisch) in een GGZ instelling;
• Voor een spoedopname bel je de crisisdienst;
• Voor een gedwongen opname zijn een IBS of RM nodig.

Mijn partner is manisch depressief

De Piekerpoli biedt wel ondersteuning aan de partner, of andere nabij betrokkenen. Het wordt vaak onderschat hoeveel impact een manische depressie, of bipolaire stoornis, op de omgeving heeft.

Informeer je goed over de manische depressie. Zo kun je beter onderscheiden welk gedrag voortkomt uit de manische depressie en wat niet. Je kunt je partner helpen de manisch depressief symptomen van elkaar te onderscheiden. Als je het samen ziet aankomen dat je partner op weg is naar een manische periode, dan kunnen jullie samen maatregelen nemen.

Kennis van de manische depressie helpt je om grenzen aan te geven aan je partner. Deze grenzen zijn nodig en bieden duidelijkheid en structuur voor jullie beiden. Wees daarbij zacht voor de persoon. Je partner is nu heel kwetsbaar en gevoelig voor kritiek. Blijf steunend aanwezig op de momenten dat je partner het zwaar heeft.

Het helpt om het gedrag van je partner als stoornis van je partner te zien. De stoornis is niet je partner. Daarnaast helpt het om het gedrag van je partner niet persoonlijk aan te trekken. Jij kunt hier geen invloed op uitoefenen. Je partner helaas ook niet.

Bipolair gedoe: Zoals andere patiënten met een manische depressie ben ik naar huis gestuurd met weinig informatie, maar wel met veel medicatie.

Omgaan met depressieve partner (manische depressie)

• Vul samen de crisiskaart in.
• Zorg dat medicatie wordt ingenomen.
• Voor jou is het belangrijk dat je activiteiten blijft doen waar je energie van krijgt.
• Zoek vrienden op waar je positieve energie van krijgt.
• Vraag hulp aan vrienden of familie, je hoeft je niet altijd flink te houden. In de verbinding met belangrijke anderen ontstaat een stevige balans.
• Leven met een partner met een manische depressie is topsport. Zorg goed voor jezelf. Na een goede nachtrust, en een goede maaltijd, kun je alles beter aan.
• Na sportieve/creatieve/muzikale inspanning is het goed ontspannen. Ontspanning is nu nog harder nodig, zeker nu je er weinig tijd en energie voor hebt.
• Zorg ervoor dat je de financiële taken zelf afhandelt om uitspattingen of verrassingen te voorkomen.

Zoek hulp. Bovenstaande tips voor de manie zijn een begin, maar het is duidelijk, een algemene tip dekt de lading niet. De therapeuten van de Piekerpoli helpen je graag met in balans blijven, relativeren, een luisterend oor bieden en de betekenis van de diepere gevoelens die je ervaart te onderzoeken. We helpen je zodat je jullie levens weer op orde krijgt. Zodat je jouw leven kunt blijven leven.

Wat is een hypomanische episode?

Een periode van hypomanie, van minimaal vier dagen, valt vaak niet op voor de omgeving en heeft weinig tot geen invloed op het functioneren. Een milde hypomanie wordt zelfs als prettig ervaren door de persoon zelf omdat je je energieker voelt en productiever bent. De enige hypomane depressie kenmerken die door anderen waarneembaar zijn hebben te maken met een verandering in de stemming en dat de persoon actiever is. Je kunt het zien als een manische periode, maar dan in een afgezwakte vorm.

Tips voor de hypomanische periode

• Zorg dat je voldoende rust krijgt en zeg afspraken af waarvan je weet dat je rusteloos wordt.
• Bouw je activiteiten ’s avonds af (2 uur voor het slapen niet meer op lichtgevende beeldschermen kijken) en ga op tijd slapen.
• Zorg dat je minimaal 8 uur slaapt.
• Blijf gezond eten en met regelmaat: vooral groenten en fruit.
• Koop alleen de hoognodige dingen (vermijd grote uitgaven).

Bipolair gedoe: Er zijn maar twee manieren om je leven te leven. De één is dat er geen wonderen bestaan in je leven. De ander is alsof alles een wonder is.

Wat is een depressieve episode?

Vaak ontwikkelt zich een laag zelfbeeld, je zelfvertrouwen wordt negatief aangetast. Nare ervaringen uit het verleden blijven in je hoofd rondspoken, Het beeld van de toekomst is naargeestig en troosteloos. Je hebt problemen met slapen, of je slaapt te veel, of te weinig. Je eet te veel, of te weinig. Je hebt een slechte concentratie en je vergeet van alles. Je onderneemt geen activiteiten meer. Sociale contacten vermijd je. Er is een afname in alles wat energie geeft en een mens ‘levend’ maakt; plezier, voldoening, verwondering, beminnen en bemind worden, genieten, het heeft allemaal zijn kleur verloren.

Tips voor de depressieve periode

• Sta vroeg op en ga in de ochtend naar buiten om zo veel mogelijk (blauw ochtend) daglicht op je netvlies te krijgen.
• Maak een planning per dag in je agenda en houd je aan je afspraken met jezelf
• Breng je eet- en slaappatroon stapje voor stapje weer terug naar het niveau waar je je goed bij voelt (voldoende groente, fruit, ca 8 uur slaap per nacht)
• Zorg dat je voldoende beweegt. Door te bewegen maakt je brein stofjes aan waardoor je je beter gaat voelen.
• Is de oorzaak van je depressie niet bekend? Ga naar je huisarts en vraag om een bloedonderzoek. Het is goed mogelijk dat je een vitaminetekort hebt (vitamine D) of dat je depressie symptomen een andere biologische oorzaak hebben.
• Zorg dat je onder de mensen bent. Ga naar plekken waar je mensen kunt ontmoeten die een stimulerend/positief effect op je hebben
• Bij een depressie kunnen gedachten aan suïcide kunnen aanwezig zijn. Praat hierover, blijf er niet alleen mee tobben. Zoek professionele hulp voor een depressie behandeling.

Een bipolaire stoornis kun je in vier verschillende vormen tegen komen.

Wat is een bipolaire stoornis type 1?

De manische periode heeft zeker 7 dagen geduurd, of de manische symptomen zijn zo ernstig dat opname noodzakelijk is. Meestal wordt de manische periode afgewisseld met perioden met depressie kenmerken die zeker 2 weken duren. Tijdens depressieve periodes is het mogelijk dat er manische en psychotische kenmerken aanwezig zijn.

Bij een bipolaire stoornis type 1 kunnen ernstige problemen ontstaan op financieel, maatschappelijk, persoonlijk en op relationeel gebied. Ben je bipolair? Dan biedt een ambulante therapievorm, zoals bij de Piekerpoli, niet voldoende ondersteuning. Het beste is een doorverwijzing bij de huisarts te halen voor gespecialiseerde zorg in een GGZ-instelling. Zij bieden een intensieve depressie behandeling met medicatie.

Wat is een bipolaire stoornis type 2?

Wanneer één of meer periodes met depressie symptomen worden afgewisseld met een hypomane periode dan is er sprake van type 2 stoornis. Hypomanie is milder en minder ingrijpend dan de manie. Tijdens een depressieve periode kunnen flinke problemen ontstaan op financieel, maatschappelijk, persoonlijk en relationeel gebied.

Wat is een cyclothyme stoornis?

Hypomane periodes en lichte depressie symptomen wisselen elkaar tenminste gedurende twee jaar af. De stemmingswisselingen zijn lichter van aard dan bij manische depressie. De depressieve klachten ontstaan meestal al tijdens de jeugd of tijdens de adolescentie. Medicatie wordt bij de Cyclothyme stoornis meestal afgeraden omdat medicatie de kans op een manie kan vergroten. Vaak blijven mensen rondlopen met een Cyclothyme stoornis, zonder er hulp voor te zoeken.

Bipolaire of verwante stoornis, niet gespecificeerd, of anders gespecificeerd

Als de criteria van type 1, type 2, of Cyclothyme stoornis niet aanwezig zijn, maar je toch stemmingswisselingen en last van depressie symptomen hebt. Je ervaart bijvoorbeeld ongewone, intense emoties. Je merkt veranderingen in je slaappatroon en energie op. Je gedrag is anders dan normaal tijdens deze episodes. Kijk eens of je je herkent in de HSP kenmerken.

Omgaan met depressie of een bipolaire stoornis

Voor een manische depressie (bipolaire stoornis type 1) is de depressie behandeling bij de Piekerpoli niet voldoende. Opname in een GGZ-instelling is vaak noodzakelijk.

Leven met een partner die manisch depressief is, is zwaar. Bij de Piekerpoli kun je samen met een psycholoog of therapeut je leven weer op orde krijgen.

Ook als je last hebt van hypomane en depressieve periodes (bipolaire stoornis type 2 en cyclothyme stoornis) kun je bij onze therapeuten terecht. Je klachten zijn mild en je hebt vooral hulp nodig bij het vinden van een overzichtelijke en gezonde structuur in je leven.