Burn-out: symptomen, behandeling en herstel

Lees ook:
Arbeidsconflicten

Burn-out bij studenten

Snel navigeren naar:

1. Een voorbeeld uit de praktijk
2. Emotioneel en lichamelijk uitgeput
3. Stress en burn-out
4. Burn-out symptomen en kenmerken
5. Burn-out en piekeren
6. Kosten voor behandeling van een burn-out
7. Met zelfhulp herstellen van een burn-out?
8. Professionele burn out behandeling

Een voorbeeld uit de praktijk

Na een universitaire opleiding en een aantal banen die het nét niet waren, kreeg Anouk eindelijk die super baan. Dé baan waar ze zo hard voor had gestudeerd en gewerkt. Een functie waar ze veel eigen invulling aan kon geven en een leuk team waar ze écht een verschil kon maken. Ze was geen workaholic, maar zette zich in de uren op kantoor wel 200% in. Ondanks dat Anouk altijd van zichzelf vond dat maar middelmatig presteerde en nou niet het meeste talent had, dacht ze zichzelf in ieder geval te bewijzen door haar inzet. Goed was niet goed genoeg en ze deed altijd alles voor iedereen. Faalangst en perfectionisme zorgden ervoor dat ze zichzelf continu pushte om het nóg beter te doen.

De eerste periode waren Anouk’s motivatie en energie met elkaar in balans en was ze erg productief. Haar manager was zeer tevreden. Natuurlijk wilde Anouk ook hogerop, ze deed immers goed werk? Na een aantal jaar met 200% inzet en zonder promotie werd het teveel. Ze werd minder productief, had het gevoel dat ze geen controle meer had, ging dingen uitstellen, kreeg huilbuien, voelde zich continu moe, had nergens zin meer in… Maar Anouk zag geen duidelijk aanwijsbare oorzaak, er was niet één ‘iets’ wat nou zo erg was dat ze daarvoor hulp nodig had. Iedereen in haar omgeving zag de burn-out aankomen, behalve Anouk zelf. Als mensen er wat over zeiden, wimpelde ze ze af. Een burn-out? Dat is toch een teken van zwakte? Dat je hebt gefaald?

Burn-out: emotioneel en lichamelijk uitgeput, overspannen, uitgeblust en opgebrand

Veel hoogopgeleide jonge professionals krijgen te maken met een burn-out. Burn-out is dé beroepsziekte van de huidige tijd. Het hangt samen met de enorme prestatiedrang die we voelen. Er is veel druk vanuit de maatschappij om te slagen en we stellen enorm hoge eisen aan onszelf. We raken emotioneel uitgeput, overspannen, uitgeblust of opgebrand. Ook Anouk uit het voorbeeld hierboven kreeg een burn-out. Ze raakte emotioneel en lichamelijk volledig uitgeput, ze kón niet meer. Meerdere chronische stressfactoren gedurende een langere tijd zorgden ervoor dat ze ‘opbrandde’. Er werd continu energie gevraagd, niet alleen op haar werk, maar ook privé. En er kwam niet genoeg energie bij. Ze kon zich niet meer ontspannen. De batterijen wilden, ook in haar vrije tijd, niet meer opladen.

Stress en burn-out

Stress wordt vaak verward met een burn-out. Het is belangrijk om onderscheid te maken. Als je een burn-out hebt, heb je altijd last van stress, maar het omgekeerde is niet waar. Iemand die veel stress heeft, heeft niet automatisch een burn-out. De mate van stress is bepalend. Sommige mensen zijn van nature stressbestendig en presteren juist het beste onder grote druk. Belangrijk is dat een periode van stress ook gevolgd wordt door een periode van rust, een periode waarin je lichaam en geest weer kunnen ‘opladen’. Stress levert een vecht- of vluchtreactie op in je lichaam. Dat is een heel nuttig mechanisme. Je lichaam is echter niet gemaakt om continu in opperste staat van paraatheid te opereren. Dat levert naast psychische klachten ook lichamelijke klachten op. Als iemand langere tijd last heeft van stress (chronische stress), dan kan dit op termijn leiden tot een burn-out.

Mensen met een burn-out hebben vaak niet door dat ze (onbewust) grote druk ervaren.

Burn-out symptomen en kenmerken

Volgens Amerikaanse hoogleraar en expert op het gebied van burn-outs, Christina Maslach, hangt een burn-out samen met drie verschijnselen:

• Fysieke en emotionele uitputting
• Cynisme en afzondering
• Gevoel van ineffectiviteit en onbekwaamheid

Bij ieder van deze drie burn-out verschijnselen horen verschillende symptomen:

Symptomen die samenhangen met cynisme en afzondering

• Verminderd plezier
• Pessimisme
• Isolatie
• Afstand nemen/onthechting

Symptomen die samenhangen met gevoel van ineffectiviteit en onbekwaamheid

• Apathie en hopeloosheid
• Prikkelbaarheid
• Gebrek aan motivatie
• Lage productiviteit en slechte prestaties

Burn-out en piekeren

Een burn-out gaat gepaard met veel piekeren. En hoe meer je piekert, hoe uitzichtlozer je situatie lijkt. Als je veel piekert, ga je steeds meer geloven dat wat je denkt feitelijk waar is. Door deze disfunctionele gedachten ga je in cirkels redeneren. Je gaat steeds meer redenen ‘bedenken’ waarom je niet goed genoeg bent, toch niet kunt slagen of waarom je iets beter niet kunt doen.

Gedachtepatronen raken ‘ingesleten’ en het is lastig om je gedrag te veranderen.

Veel piekeren leidt tot zowel lichamelijke als psychische klachten die ook voorkomen bij burn-outs. Denk hierbij aan verminderde eetlust, hoofdpijn, slapeloosheid en spanning in nek en schouders, maar ook aan uitstelgedrag, somberheid, moeite met beslissen, onzekerheid en minder zin in sociale contacten. Daarom is het een logische eerste stap om bij een burn-out het piekeren aan te pakken. Dit kan ondermeer met behulp van de door mij ontwikkelde KEUZE methode waar de therapeuten van de Piekerpoli mee werken. Deze methode beschrijf ik in mijn boek ‘Nooit meer Piekeren’.

Kosten voor behandeling van een burn-out niet vergoed

Sinds een aantal jaar wordt een burn-out medisch geclassificeerd als een aanpassingsstoornis en wordt het herstel van een burn-out niet meer vergoed door je ziektekostenverzekering. Vermoed je een burn-out, maak dan eerst een afspraak met je huisarts of bedrijfsarts voor een diagnose. Moet je worden behandeld voor een burn-out, ga dan met je werkgever om te tafel. Een behandeltraject voor een burn-out is kostbaar. In veel gevallen zal je werkgever de kosten op zich nemen, sommige werkgevers hebben hiervoor een speciale verzekering afgesloten. Vanuit de Wet Verbetering Poortwachter hebben zowel jij als je werkgever een inspanningsverplichting om te zorgen dat je zo snel mogelijk weer aan het werk kunt.

Met zelfhulp herstellen van een burn-out?

Het is belangrijk dat je bij een burn-out niet te lang wacht met hulp zoeken. Een burn-out is een serieuze zaak en er te lang mee door blijven lopen kan leiden tot blijvende psychische en lichamelijke schade. Burn-out herstel kan vaak lang duren. Omdat het ziektebeeld gepaard gaat met gebrek aan motivatie, concentratieproblemen, depressieve klachten, vermoeidheid en apathie is het heel moeilijk om zonder professionele hulp van een burn-out te herstellen. Zoals je hierboven kunt lezen is een burn-out behandeling een kostbare zaak, maar een goede gezondheid is onbetaalbaar. Hoewel (online) zelfhulpprogramma’s voor burn-outs een budgetvriendelijke oplossing lijken, geloof ik niet dat je met zelfhulp blijvend kunt herstellen van een burn-out. Bij ‘gewone’ stress en overspannenheid kan zelfhulp, bijvoorbeeld in de vorm van ontspannings- en ademhalingsoefeningen of mindfulness wel effectief zijn.

Piekerpoli: professionele burn out behandeling

Als je een burn-out vermoedt is het belangrijk om zo snel mogelijk gespecialiseerde hulp te zoeken. Voor psychische klachten kun je in het huidige stelsel in eerste instantie terecht bij de huisarts. Je bent dan aangewezen op de kennis en ervaring van je huisarts en praktijkondersteuner GGZ. Zij zijn in de meeste gevallen geen specialist op het gebied van burn-outs. Hulp van een specialist helpt je sneller te herstellen. De duur van een burn-out varieert erg, van een paar maanden tot meer dan een jaar.

Het is belangrijk dat je therapeut je kan ondersteunen bij alle fasen van je herstel en weet op welk moment welke therapeutische technieken het beste resultaat geven.

De Piekerpoli therapeuten zijn zeer ervaren en hebben met succes talloze mensen geholpen om van hun burn-out te herstellen. Omdat de behandeling niet wordt vergoed vanuit de basiszorgverzekering, heb je geen verwijzing van de huisarts nodig om bij de Piekerpoli terecht te kunnen. De Piekerpoli werkt niet met een wachtlijst, dus je kunt meestal snel terecht. Neem contact op met de Piekerpoli >>