Rouwverwerking kind

Drs. Marleen Derks 20 mrt 2019

Rouwverwerking kind: verlies moeder of verlies vader. Het verlies van ouders is in elke levensfase anders. Op jonge leeftijd is het een traumatische ervaring als één van de ouders, of beide ouders, komen te overlijden. Ouders waren er altijd, een vanzelfsprekendheid valt weg en de wereld zal nooit meer hetzelfde zijn.

Op jonge leeftijd is er een grote afhankelijkheid van de ouders. Zonder je ouders kun je niet overleven. Je kunt nog niet zelfstandig voor je basisveiligheid zorgen, zoals eten, drinken, warmte en een dak boven je hoofd. Het besef dat zekerheden in één keer kunnen wegvallen kan een groot gevoel van onveiligheid en onthechting tot gevolg hebben. Overlijden ouders: De onbezorgde jeugd van het kind is voorbij.

Lees ook:

Verdriet verwerken

Hechtingsproblematiek

Snel navigeren naar:

Rouw bij kinderen
Een groot verlies; verlies moeder; verlies vader
Rouwverwerking tips
Tips rouwverwerking kind en puber voor ouders/verzorgers/begeleiders

Vaak zien we, als één van de ouders overlijdt, het kind beide ouders verliest. De band met de vader, of moeder die overblijft, is niet meer zoals die was, omdat vader, of moeder in een rouwproces zit. Ook de rollen in het gezin veranderen. Een kind dat zich verantwoordelijk voelt, wil de rouwende ouder ontlasten. Daarnaast zit het kind zelf ook in een rouwproces en weet niet hoe al die gevoelens en gedachten te reguleren. Er kunnen spanningen ontstaan. Traumaverwerking kan heel heftig zijn voor de relaties in het gezin.

Hoe maak je verlies bespreekbaar bij jongere kinderen?

Rouw bij kinderen

Een veilige, warme en open sfeer is heel belangrijk voor een kind dat in een rouwverwerkingsproces zit. Of er nu een buurvrouw, sportleraar, muziekdocent, school leraar of psycholoog is, bij wie een kind terecht kan. Er is behoefte aan steun. Binnen het gezin, én buiten het gezin. Tijdens de rouw bij kinderen is het fijn om met anderen te praten over het proces van overlijden en de overledene. Een spreekverbod kan zeer traumatisch zijn en het kind belemmeren het verdriet goed te verwerken.

Een groot verlies; verlies moeder; verlies vader

Tijdens je verdere leven komt het gemis van je ouder(s) steeds terug. Als je diploma wordt uitgereikt, mis je ze. Bij je eerste liefde, denk je aan ze. De geboorte van je (eerste) kind(eren), je zou zo graag advies aan ze vragen. Niet alleen de fijne en bijzondere momenten zou je willen delen. Ook bij levensvragen of tijdens een crisis is het gemis van een begrijpende ouder groot. Als het lukt is het fijn warme banden met mensen om je heen aan te gaan, om te hechten en te verbinden.

Rouwverwerking tips:

Zoek mensen op en praat er over.
Lachen en lol maken horen ook bij rouwverwerking. Schaam je daar dus niet voor, lachen helpt het verdriet een plek te geven en te relativeren.
Ga sporten, leef al die gevoelens die je dwars zitten goed uit. Zo, dat lucht op!
Zoek afleiding door iets te doen wat je fijn vindt.
Schrijf je moeder of vader een brief.
Maak een altaartje met een foto en geliefde voorwerpen van je moeder of vader.

En soms sta je met lege handen. Het overlijden was zo plotseling, je hebt niets meer voor hem of haar kunnen doen. Er was geen gelegenheid om afscheid te nemen.

Tips rouwverwerking kind en puber voor ouders/verzorgers/begeleiders

Vertel kinderen en pubers eerlijk een gedetailleerd wat er is gebeurd. Kinderen hebben een beeldende fantasie en als ze geen details weten, maakt de fantasie er iets van wat vaak aangrijpender is dan de waarheid. Houd hierbij rekening met de leeftijd en de fase waar het kind in zit, zodat het kind ook kan begrijpen waar het over gaat.
Het is belangrijk kinderen en pubers bij het proces te betrekken. Door ze te beschermen en weg te houden, met alle goede bedoelingen, voelen zij zich buitengesloten. Neem ze mee naar de zieke persoon, of een condoleance. Kinderen willen erbij betrokken worden, vragen stellen, er over praten en elkaar troosten. Kinderen leren op deze manier wat verdriet en verwerken is. En hoe je met een ander kunt verbinden in een verdrietige situatie. Ze zien dat het leven doorgaat voor de familie en vrienden die samenzijn. Er is troost, liefde, warmte en verbinding. En soms een grap en een lach.
Als je zelf ziek bent en binnenkort gaat overlijden, is het een groot geschenk deze periode te verbinden, openlijk te praten en elkaar te troosten. Ook voor de tijd wanneer je er niet meer bent is het waardevol iets tastbaars achter te laten. Dit kan een mooie foto zijn waar jullie samen opstaan, maar ook een sieraad, of een voorwerp wat een speciale betekenis heeft. En als het lukt is het fijn te regelen dat er een persoon is die er voor je kind(eren) is om ze op te vangen.
Als je binnenkort gaat overlijden vind je het misschien fijn en brief te schrijven aan je kind. Of meerdere brieven, bijvoorbeeld één voor elke verjaardag waar je zelf niet bij zult zijn.
Gevoelens zijn intens bij ziekte en overlijden. Ieder kind reageert daar anders op. Kinderen kunnen heel heftig reageren, boos, tegenstribbelen en bizarre spelletjes spelen. Dit zijn manieren voor het kind om met de gevoelens om te gaan en te verwerken. Blijf in gesprek, wees accepterend tijdens het verwerkingsproces en zorg dat het kind altijd bij je terecht kan.
Sta toe dat het kind er met anderen over praat. Het verwerkingsproces kan verstoord worden als het kind verboden wordt bij anderen te uiten wat hem of haar bezighoudt
Praat met het kind over de overleden persoon. Noem deze bij naam en haal mooie vreugdevolle en grappige herinneringen op.
Als het kind je nodig heeft, maak gelijk tijd. Uitstel van verdriet of een gesprek maakt dat het kind de gevoelens niet goed leert te reguleren, maar ze wegstopt.
Door de overledene op vaste tijdstippen te herdenken, met kerst, de verjaardag of de sterfdag, creëer je een gezamenlijk moment om te verwerken en het verdriet te delen.
Koop of leen boeken over rouw voor kinderen en neem deze samen door. Er zijn veel goede boeken geschreven, voor kinderen van verschillende leeftijden. Er komen telkens nieuwe boeken rouwverwerking. Kinderen kunnen steun en begrip ondervinden met het boek. Lees de recensies over boeken rouwverwerking kinderen, en je weet of het een geschikt boek is voor het kind.
Schaf een spel rouwverwerking aan.

Lees meer over het verloop van rouwprocessen in het algemeen.

Rouwverwerking therapie of rouwtherapie

Het is heftig om met het intense verdriet van een kind te maken te krijgen. Zeker als het je eigen kind is. Onze psychologen en therapeuten kunnen je helpen om er voor je kind te zijn. Tijdens therapie ga je samen aan de slag om de warboel van emoties en praktische zaken te ordenen. Waar liggen je prioriteiten? Wat ga je als eerste doen of zeggen? Het is lastig om alles op een rijtje te hebben als je ondersteboven bent van verdriet.