Zelfvertrouwen hebben, wat is dat eigenlijk?

Lees ook:

Sociale angst overwinnen, hoe doe je dat?

10 tips voor meer zelfvertrouwen in sociale situaties

Snel navigeren naar:

1. Hoe krijg je zelfvertrouwen?
2. Weinig zelfvertrouwen kan zich uiten in:
3. Oorzaken van een laag zelfbeeld
4. Overtuigd van eigen tekortkomingen
5. Waarom doe je wat je doet?
6. Vrienden versus vreemden
7. Je innerlijke criticus onderschat jou
8. Niemand is elke dag geweldig
9. Met zelfcompassie je rust vinden
10. Leer trots je zijn op je prestaties

Hoe krijg je zelfvertrouwen?

Je wordt niet met zelfvertrouwen geboren, het is geen karaktereigenschap die je als vanzelf hebt. Om vertrouwen in jezelf te hebben moet je iets gedaan hebben waar je tevreden over bent. Onderzoek heeft aangetoond dat zelfvertrouwen grotendeels hetresultaatvan goed doen is, niet deoorzaakvan goed doen. Met andere woorden: zelfvertrouwen lijkt eerder het resultaat te zijn dan de oorzaak van verbeterde prestaties.1)

Een gezonde dosis zelfvertrouwen is een bijproduct van een gezonde mindset. Een gezonde mindset kenmerkt zich door een positieve instelling. In plaats van oordelen of iets goed of fout is, denk je in gewenste resultaten en verbeterpunten. Je leert jezelf kennen wanneer je nieuwe dingen onderneemt of je prestaties verbetert. Hiermee stijgt het vertrouwen in jezelf en weet je ook het resultaat van nieuwe uitdagingen reëel in te schatten.

Dus in plaats van te proberen je zelfvertrouwen te verhogen, is het gemakkelijker om je ergens anders op te richten waardoor je je beter voelt over jezelf. Je zelfvertrouwen stijgt als een neveneffect van een verandering in je leven. Daarnaast zul je minder last van depressie, angst en negatieve stemmingen hebben. In plaats daarvan ervaar je meer geluk, optimisme en motivatie.2)

Weinig zelfvertrouwen kan zich uiten in:

• Sociale terugtrekking
• Angst en emotionele onrust
• Gebrek aan sociale vaardigheden
• Depressie
• Eetstoornissen
• Onvermogen om complimenten te accepteren
• Geen realistisch zelfbeeld
• Het negatieve accentueren
• Overdreven bezorgdheid over wat andere mensen denken
• Zelfverwaarlozing
• Terughoudendheid om uitdagingen aan te gaan
• Moeite om zichzelf op de eerste plaats te zetten.
• Moeite om eigen mening te vertrouwen
• Twijfelt in plaats van daadkrachtig te zijn.
• Verwacht weinig van het leven voor zichzelf.

Herken je jezelf in een of meer van deze kenmerken en zoek je hulp om er wat aan doen? Neem dan contact met ons op. Onze Piekerpoli therapeuten zijn ervaren, zeer betrokken bij hun cliënten, goed opgeleid en bovendien resultaatgericht en initiatiefrijk.

Oorzaken van een laag zelfbeeld

Mensen met weinig zelfvertrouwen hebben een laag, of negatief zelfbeeld dat vaak wordt veroorzaakt door negatieve ervaringen met personen waarvan zij afhankelijk waren. Mensen die als kind mishandeld zijn (fysieke mishandeling of seksueel misbruik) of gepest, hebben meer kans om als volwassenen te lijden onder een laag zelfbeeld. Ze hebben geleerd dat ze van weinig waarde of een te gebruiken object zijn.

Ook een geschiedenis van vergelijking met anderen kan leiden tot een laag zelfbeeld. Bijvoorbeeld als je moeder vaak zei dat je meer zoals je broer of zus had moeten zijn.

In de laatste jaren ontwikkelen veel mensen onzekerheid over zichzelf door gebruik van sociale media;  zij vergelijken zichzelf en hun leven met anderen die een meer interessant of beter leven lijken te leiden.

Overtuigd van eigen tekortkomingen

In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, hebben mensen met een laag zelfbeeld sterke overtuigingen. Dat is het probleem. Zij zijn ervan overtuigd dat ze waardeloos of ontoereikend zijn. 3) Positief denken over jezelf kan nuttig zijn omdat het je uitdaagt om een andere kijk op dingen te vormen. Maar je krijgt geen zelfvertrouwen door alleen maar positief te denken over jezelf. Om een positief zelfbeeld te krijgen is het ook nodig dat je acties onderneemt die jouw capaciteiten en prestaties verbeteren. Hiermee groei je in je ontwikkeling en krijg je het tegenbewijs van je overtuiging dat je niet toereikend bent.

Als je dan over dit bewijs een positief oordeel kunt vellen (erkennen dat je iets gedaan hebben om beter te worden), dan vermindert je overtuiging over je tekortkomingen en begint je  zelfbeeld gezonder te worden. Naarmate je zelfvertrouwen stijgt tot een gezond niveau, zul je merken dat je veel minder negatief over jezelf denkt.

Waarom doe je wat je doet?

Als je weinig zelfvertrouwen hebt, ben je bang voor wat andere mensen van je denken en over je zeggen. Je wilt graag dat mensen je accepteren, je wilt erbij horen en doet je best om aardig en hulpvaardig te zijn, ook al gaat dat ten koste van iets anders dat je liever had willen doen.

Het is een normaal menselijke behoefte om geaccepteerd te willen worden. Het is ook een goede eigenschap om aardig en hulpvaardig te willen zijn. De maatschappij wordt daar alleen maar beter van. Het gaat echter om je motivatie, de reden waarom je dingen doet, acties onderneemt, of juist geen acties onderneemt. Doe je het omdat je het zélf wilt, of omdat je denkt dat iedereen dat van je verwacht en ze anders misschien negatief over je praten?

Als dit laatste het geval is, dan laat je de beoordeling over de uitkomsten van wat je doet en zegt over aan andere mensen. Je laat je dan door externe factoren beïnvloeden die je zelf onmogelijk in de hand kunt houden. Deze factoren wisselen per mens en per situatie. Er zullen altijd mensen zijn die negatief over je zijn, wat je ook doet. Als je dat kunt accepteren heb je al een grote stap gemaakt. 

Vrienden versus vreemden

Wanneer je je onzeker voelt, zie je soms niet de mensen die je accepteren zoals je bent. Het enige dat je opvalt, is de persoon die dat niet doet. Denk aan de mensen die jou goed kennen, je accepteren zoals je bent. Met deze mensen kun je jezelf zijn. Met hun voel je zeker van jezelf, je kunt open en direct zijn, je kunt met ze lachen en problemen bespreken, kortom: je hebt zelfvertrouwen als je met familieleden en vrienden bent.

Waarom zou je dan de positieve waarden en oordelen die zij over jou hebben, minder serieus nemen dan de negatieve oordelen die een wildvreemde over jou heeft?

Je innerlijke criticus onderschat jou

Mensen kunnen zichzelf ongelukkig maken door negatief te oordelen over zichzelf, verwachtingen hebben die niet uitkomen,spijt van iets hebben of door zichzelf te vergelijken met anderen.

Wanneer jij jezelf onderschat, zul je je best doen om mensen te ontwijken en onderneem je geen activiteiten die je uitdagen om uit je comfortzone te komen. Wanneer je denkt aan iets dat je zou willen doen, dan denk je als vanzelf aan je twijfels en je tekortkomingen. Je verwacht dat je faalt, dat je jezelf voor schut zet, of dat je het gewoonweg niet kunt. En áls je dan iets doet, dan gaat het ook fout, waarmee je bevestigt dat je vanaf het begin gelijk had.

Wil je meer weten over je innerlijke criticus, bekijk dan deze video

.

Niemand is elke dag geweldig

Om je zelfbeeld te veranderen en je zelfvertrouwen te verbeteren, is het nodig dat je stopt met piekeren en het hebben van negatieve gedachten over wat je allemaal níet kunt. In plaats daarvan bedenk je wat je wél kan, waar je goed in bent en wat voor jou belangrijk is. Als je je richt op positieve dingen die je vooruit helpen in je leven, dan krijg je ook zin om het te gaan doen. Ook al ben je niet zeker van jezelf dat je het kunt: je gaat het in ieder geval uitproberen en je best doen dat het gaat lukken. Daar staat tegenover dat als je niets doet, je ook niet weet waar je toe in staat bent. En als er dan iets negatiefs voorvalt, of je zit een dag niet lekker in je vel, accepteer dat dan als een normaal onderdeel van je dagelijks leven en bedenk dat het een volgende keer beter gaat. Niemand is elke dag geweldig.

Lig je vaak wakker doordat je je denkmolen niet kunt stoppen? Wij hebben een online anti piekercursus voor je samengesteld dat je kan helpen om te stoppen met malen waardoor je beter kunt slapen.

Met zelfcompassie je rust vinden

Zelfcompassie verwijst naar de neiging om zorgzaam voor jezelf te zijn en begrip te hebben voor je onvolkomenheden, in plaats van hardvochtig of veroordelend te zijn. In plaats van jezelf onophoudelijk te bekritiseren omdat je ontoereikend denkt zijn, accepteer je dat je onvolmaakt bent. Geef jezelf rust wanneer je dat nodig hebt, en wees aardig voor jezelf als je het even allemaal niet ziet zitten. Je zult dan merken dat je hierdoor weer op krachten komt en met hernieuwde moed en energie verder kunt werken om je doel te behalen.

Leer trots je zijn op je prestaties

Bedenk dat je alles wat je nu kunt geleerd hebt door acties te ondernemen. Soms was het gemakkelijk, soms heb je er echt moeite voor moeten doen. Ook hierbij wist je niet altijd zeker of je het zou kunnen, maar je hebt het toch maar even gedaan. Je kunt op jezelf vertrouwen dat je deze acties beheerst. Als je je dat realiseert, dan weet je dat je op sommige gebieden al zelfvertrouwen hebt. Wees daar trots op en bereid je voor op je volgende uitdaging om verder te groeien in je zelfvertrouwen!

1) Raymer, Kristine, “The effects of social media sites on self-esteem” (2015). Theses and Dissertations. 284. http://rdw.rowan.edu/etd/284

2)  Pyszczynski et al., 2004

3) Baumeister et al., 2003

4) Neff, K.D. (2009). Self-Mededogen. In M. R. Leary & R.H. Hoyle (Eds.), Handbook of Individuele verschillen in sociaal gedrag (pp. 561-573). New York: Guilford Press.