Wat is (psycho) therapie?
Veel mensen die op zoek gaan naar hulp, steun of inzicht, omdat ze niet zo lekker in hun vel zitten, gaan op zoek naar psychotherapie, een psycholoog of een coach. Zie je door de bomen het bos niet meer en vraag je je af wat het verschil is tussen preventieve coaching, psychotherapie, cognitieve gedragstherapie, psychoanalyse, psychodynamische therapie, systeemtherapie, lichaamsgerichte psychotherapie, relatietherapie, counseling en coaching? Al deze therapieën en stromingen zijn nog niet eens alle vormen. Daarnaast laat dit artikel de filosofische, alternatieve en spirituele mogelijkheden buiten beschouwing, om de tekst overzichtelijk en enigszins beperkt te houden.
Welke hulp past bij mij?
- Coaching
- Leefstijl- & Vitaliteitscoach
- Counselling
- Psychosociale therapie
- Relatietherapie
- Lichaamsgerichte psychotherapie
- Huisarts en de POH-GGZ
- GGZ
- Psychotherapie
- Cognitieve Gedragstherapie
- Psychoanalyse
- Gezinstherapie
- Systeemtherapie
Coaching
Een werk gerelateerde vraag kan via de werkgever worden aangeboden/vergoed.
Coaching is gericht op motivatie, inspiratie en persoonlijke groei. Het kan je helpen om meer grip op je leven te krijgen en dat je effectiever wordt in het bereiken van resultaten. Bij een arbeid gerelateerde vraag kun je bij je coach jouw kwaliteiten beter leren kennen en vormgeven. Dit heeft een positieve invloed op je productiviteit en werkplezier. Dit is te zien in hoe je omgaat met de collega’s, maar ook communiceren, plannen en prioriteiten stellen doe je effectiever. Je hebt een beter overzicht door de keuzen die je maakt en de prioriteiten die je stelt.
Preventieve coaching is ter voorkoming van werk gerelateerde problemen. Je leert bij de preventiecoach bijvoorbeeld hoe je beter omgaat met stress, zodat je een burn-out kunt voorkomen, of hoe je burn-out klachten kunt verminderen. Ter voorkoming van stress, of uitval, kan het coaching doel erop gericht zijn dat je weerbaarder wordt en grenzen aan leert geven. Op deze manier kan een hoge werkdruk of sociale uitsluiting verminderd, of voorkomen worden.
Coaching voor persoonlijke ontwikkeling en effectiviteit wordt doorgaans door de cliënt zelf betaald.
De afwezigheid van problemen betekent niet dat je gelukkig bent. Als je een coaching traject aangaat voor persoonlijke ontwikkeling, dan heeft dat invloed op jouw effectiviteit. Je pakt eerder zaken op en je komt afspraken met jezelf na om doelen (waar je gelukkig van wordt) te behalen. Vaak kiezen mensen voor coaching of therapie op het gebied van persoonlijke ontwikkeling, of werk gerelateerde problemen, tijdens een overgangsfase in het leven.
Coaching is geschikt bij deze klachten of problematiek:
Leefstijl- & Vitaliteitscoach
Er zijn mogelijkheden om deze zorg vanuit de basisverzekering vergoed te krijgen. Je vindt ze onder gezondheidscursussen of Gecombineerd Leefstijl Interventie programma.
Coaching voor gezondheid en vitaliteit. Gericht op symptomen, zoals slapeloosheid, stress, hormonale klachten, overgewicht, voeding, beweging en zingeving.
Counselling
Deze zorg wordt vergoed via de aanvullende verzekering, mits de counsellor is aangesloten bij een beroepsvereniging die aan de eisen voldoet van de zorgverzekering. Dit kan per zorgverzekering verschillen. Voor meer informatie hierover kijk je op de tarievenpagina of op zorgwijzer.
Voor vergoeding via de aanvullende verzekering heb je geen doorverwijzing van je huisarts nodig en er is bij de verzekeraar niet bekend waarom je in behandeling bent. Daarnaast spreek je niet je eigen risico aan.
Counselling bevordert op professionele wijze en op basis van vertrouwen het herstel en evenwicht van de cliënt. De behandelingen zijn resultaatgericht en pragmatisch van aard. Het gaat er om dat een cliënt doelen gaat formuleren en gaat handelen om deze doelen te bereiken. Counselling is gebaseerd op de humanistische psychologische stroming van Carl Rogers. Hij stelt dat de counsellor aan 4 voorwaarden moet voldoen:
- Empathie – De wil om te begrijpen.
- Onvoorwaardelijke acceptatie – Gericht op de gedachten, gevoelens en belevingen van de cliënt.
- Congruentie – Het ‘echt’ zijn van de hulpverlener tegenover de cliënt.
- Betrouwbaarheid – In de breedste zin van het woord.
Counselling heeft raakvlakken met psychotherapie. Daarbij richt counselling zich primair op het hier-en-nu en is daarom ideaal bij: aanhoudende stress, niet gelukkig zijn, niet optimaal functioneren en inzichten krijgen in levensvragen.
Counselling is geschikt bij deze klachten of problematiek:
Psychosociale therapie
Deze zorg wordt vergoed via de aanvullende verzekering, mits de therapeut is aangesloten bij een beroepsvereniging die aan de eisen voldoet van de zorgverzekering. Dit kan per zorgverzekering verschillen. Voor meer informatie hierover kijk je op de tarievenpagina of zorgwijzer.
Voor vergoeding via de aanvullende verzekering heb je geen doorverwijzing van je huisarts nodig en er is bij de verzekeraar niet bekend waarom je in behandeling bent. Daarnaast spreek je niet je eigen risico aan.
Psychosociale therapie is bestemd voor de behandeling van problemen, vraagstukken of klachten die niet (voldoende) vergoed worden via de basisverzekering. (Er is geen diagnose voor een psychiatrische stoornis volgens de DSM). Je kunt hierbij denken aan burn-out-klachten, overspannenheid, onzekerheid, stress, trauma’s, faalangst, hechtingsproblematiek, relatieproblemen, scheiding, rouw en verlies van een belangrijk persoon, levensvragen, overgangsfasen (overgang, midlifecrisis) en werk gerelateerde vraagstukken. Met therapie werk je er met je therapeut aan om problemen te verminderen of op te lossen.
Als je klaar bent met therapie kom je aan op een spreekwoordelijke nullijn. Dat wil zeggen, de problemen waar je voor in therapie ging, zijn verminderd, of opgelost. Je kunt nu met een fris begin (vanaf de nullijn) verder met je leven. Dat betekent niet gelijk dat alles vanzelf gaat en successen voor het oprapen liggen.
Hoe verder te gaan met je leven kan dan het volgende vraagstuk zijn wat je tegenkomt. Soms kiezen mensen na de therapie voor een coaching proces om, in plaats van aan problemen te werken, die op te lossen of te verminderen, je nu aan wensen te werken, die te realiseren en het effect te vergroten.
Psychosociale therapie is geschikt bij deze klachten of problematiek:
Relatietherapie
Relatietherapie wordt door de cliënten zelf betaald.
Waar er bij individuele therapie (of coaching) wordt gekeken naar je persoonlijke processen, ligt de aandacht bij relatietherapie meer op de processen tussen jullie onderling. Meer begrip van wat er tussen jullie gebeurt, daar met rust en aandacht naar kunnen kijken, helpt om elkaar beter te begrijpen.
Vragen, of thema’s, die aan bod kunnen komen tijdens relatietherapie zijn bijvoorbeeld:
Tijdens de sessies wordt aandacht besteed hoe het contact met elkaar verloopt. Inzicht in communicatie en patronen zorgt ervoor dat je samen niet in dezelfde valkuilen blijft stappen. Relatietherapie heeft niet als doel een schuldige aan te wijzen of de partners koste wat kost bij elkaar te houden. Doel is dat helder wordt wat het probleem is en handvatten te vormen voor ‘Hoe nu verder?’.
Lichaamsgerichte psychotherapie
Deze therapievormen worden vergoed via de aanvullende verzekering, mits de therapeut is aangesloten bij een beroepsvereniging die aan de eisen voldoet van de zorgverzekering. Gestalttherapie, Vaktherapie en Haptotherapie zijn bekende stromingen.
Wat is lichaamsgerichte psychotherapie? Bij lichaamsgerichte psychotherapie wordt niet alleen gepraat, maar wordt ook gekeken naar de lichamelijke sensaties die je voelt bij gedachten en emoties. Bijvoorbeeld pijn in je schouder, een brok in je keel, een band om je borst voelen, een knoop in je maag of rommelende darmen vertellen allen iets over de emoties die zijn opgeslagen in je lichaam. Hier woorden aan leren geven, kan een enorme opluchting zijn en zorgen voor vermindering van deze lichamelijke klachten. Vervolgens ga je er ook in de praktijk mee aan de slag, door bijvoorbeeld jouw grenzen aan te voelen en aan te geven.
Je leert stress signalen eerder herkennen en daarop anticiperen zodat rug- en darmklachten verminderd, of voorkomen kunnen worden. Wanneer je één van de drie verandert, gedachten, gevoel, of gedrag, verandert de rest vanzelf mee.
Met andere woorden:
De KEUZE methode, beschreven in het boek ‘Nooit meer piekeren’ zet in om tijdens het (therapeutisch) veranderingsproces de focus op én gedachten, én gevoelens, én gedrag te houden. Zo is de verandering krachtig en duurzaam.
Huisarts en de POH-GGZ
Worden beiden vergoed vanuit de basisverzekering.
Veel mensen komen bij de huisarts met lichamelijke klachten. Dikwijls blijkt uit het consult dat stress de klachten of pijn veroorzaakt. Alle huisartsen hebben een praktijkondersteuner geestelijke gezondheidszorg (POH-GGZ) in hun netwerk, waar je terecht kunt voor lichte psychische klachten.
GGZ
Basis GGZ en gespecialiseerde GGZ wordt vergoed vanuit de basisverzekering als je een doorverwijzing van de huisarts hebt en er een psychische stoornis (volgens de DSM een diagnose) is vastgesteld bij de GGZ-instelling.
Psychotherapie
Wat is psychotherapie? Bij psychotherapie wordt middels gesprekken gewerkt aan het verminderen, of beter hanteerbaar maken, van psychische klachten en stoornissen. Psychotherapie kan in verschillende vormen toegepast worden: psychoanalyse, individuele psychotherapie, cognitieve gedragstherapie, clientgerichte psychotherapie, systeemtherapie, gezinstherapie, groepstherapie, kinder- en jeugdpsychotherapie of integratieve psychotherapie.
Hoe lang duurt psychotherapie?
Psychotherapie kan variëren van 3 tot 40 gesprekken.
Wanneer psychotherapie?
Psychotherapie wordt veelal toegepast bij problemen die diep in de persoonlijkheid en aanleg verankerd liggen. Je kunt hierbij denken aan bijvoorbeeld: Angststoornissen, stemmingsstoornissen en persoonlijkheidsstoornissen.
Psychotherapie is geschikt bij deze klachten of problematiek:
(Dit is een onvolledige opsomming)
Hoe werkt psychotherapie?
Voor psychotherapie heb je een verwijzing nodig van de huisarts. Dan volgt er een kennismakingsgesprek bij een psychotherapeut, en twee of drie vervolggesprekken, om een helder beeld te krijgen over de problematiek waar je mee te maken hebt in je dagelijks leven.
Het intakegesprek bij de psychotherapeut wordt vaak als een oplichting beleefd, er is iemand die naar je luistert en jouw hoop op verbetering van je situatie groeit. Er gaat eindelijk iets gebeuren. Na de intake wordt dieper ingegaan op de patronen in gedrag, gedachten die niet helpend zijn en emoties die moeilijk te hanteren/verdragen zijn. Tussentijds wordt regelmatig geëvalueerd of de therapie helpend voor je is en of het de goede kant opgaat.
Cognitieve Gedragstherapie
Cognitieve Gedragstherapie (CGT) kan van variëren van 10 tot 25 gesprekken. De cognitieve gedragstherapie is vooral gericht op het doorzien van niet helpende gedachtepatronen en deze te veranderen in een meer realistische (helpende) manier van denken. En vervolgens stappen te zetten in gedragsverandering. Door het veranderen van niet helpend gedrag ontstaat er een positief effect op ervaringen en emoties (omdat vervelende, of pijnlijke, situaties veranderd, of, voorkomen kunnen worden).
Psychoanalyse
Sigmund Freud was de grondlegger van de psychoanalyse. De psychoanalyse richt zich op onze onbewuste drijfveren. Het is een langdurige, intensieve therapievorm, omdat het over de diepe gedachten en gevoelspatronen gaat, waar je je niet van bewust bent. Het vraagt inzet; vier a vijf dagen in de week een gesprek en dat voor meerdere jaren (vaak een tijdsduur van 4 jaar). Het beoogde resultaat na de psychoanalyse is duurzaam, omdat je jouw problemen beter begrijpt en beter met problemen omgaat.
Psychodynamische therapie
Psychodynamische psychotherapie is een vorm van persoonsgerichte psychotherapie en gaat onder meer uit van drie basisassumpties: vroegere ervaringen, innerlijke conflicten (die gebaseerd zijn op het verleden) en de relatie met de therapeut. Psychodynamische therapie is afgeleid van de psychoanalyse, maar is minder intensief.
Gezinstherapie
Gezinstherapie is een vorm van relatietherapie waarbij ook de kinderen worden betrokken. Als één persoon in het gezin niet lekker in zijn vel zit, dan heeft dit effect op het hele gezin. Er wordt gekeken wat er in het systeem gebeurt, bijvoorbeeld: Moeder ziek, vader afwezig, ruzies, tegenvallende schoolresultaten, bedplassen, boosheid en driftbuien, agressie, vermijdend gedrag, hechtingsproblematiek, onzekerheid, eetproblematiek, etc. Wat gebeurt er onderling tijdens spanningen en welke gevolgen heeft dat?
Systeemtherapie
Dit is een vorm van psychotherapie waarbij het systeem wordt betrokken. Dit kunnen ouders, broer, zus, de familie, buren, leraren, collega’s, maar ook belangrijke afwezigen zijn. Psychische klachten ontstaan nooit door één oorzaak, er spelen meerdere factoren mee, zoals omgevingsfactoren (school, buurt, cultuur), lichamelijke factoren, psychische factoren, relatieproblemen en (grote) veranderingen.
Als je niet lekker in je vel zit kan dit een grote impact hebben op je dagelijks functioneren en je gezondheid.
Ga je op eigen kracht voor verbetering zorgen of zoek je naar hulp? Iemand die je tijdelijk bijstaat?
En als je besluit hulp te vragen. Wat is dan geschikt voor jouw situatie, levensfase of uitdaging?
MAAK EEN AFSPRAAKWat is psychotherapie?
Doorgaans zoeken mensen naar psychotherapie wanneer ze behoefte hebben om met een deskundig persoon over klachten, problemen of uitdagingen te praten. Het is een eerlijke deal; de cliënt betaalt en vertelt – de deskundige luistert, toont begrip, structureert het verhaal en geeft advies (indien gewenst).
Waarom werkt het goed om met een coach, counsellor, therapeut of psycholoog over mijn problemen te praten?
Therapie is een zakelijke overeenkomst. Je betaalt voor de diensten en je bent niemand iets verschuldigd. In privé gesprekken ontstaat er altijd een verwachtingspatroon. Weinig bekenden, vrienden of familieleden kunnen echt zonder voorwaarden luisteren. Er wordt vaak (onbewust) iets terug verlangd. “Ik luister vandaag naar jou.” en “Een andere keer doe jij iets voor mij.”
Hoe weet ik of een Piekerpoli behandelaar bij mij past?
Dit kun je vooraf niet inschatten. Na je eerste gesprek heb je al een goed beeld. Indien je twijfelt, zoek je verder, geen probleem. Wanneer het goed voelt, maak je een vervolgafspraak. Je blijft net zo lang komen als dat jij wilt.
Wij kennen alle aangesloten behandelaars persoonlijk. Marleen Derks heeft met iedereen in het Piekerpoli netwerk persoonlijk contact. Dit is onze waarborg voor vriendelijke, deskundige en betrokken coaches, counsellors, therapeuten en psychologen.
Ik twijfel nog steeds, wat nu?
Kijk op onze pagina over veelvoorkomende vragen.
Of stuur een e-mail naar info@piekerpoli.nl met al je vragen.
Voordelen van de Piekerpoli
Je klachten zijn voor onze therapeuten herkenbaar, maar jij als persoon bent uniek. Daarom worden alle trajecten op maat gemaakt, passend bij jouw situatie.