Sociale angst overwinnen: hoe doe je dat?
Je wordt uitgenodigd voor een feestje. Meteen krijg je een droge mond en klamme handen. Je zou er graag bij willen zijn, maar wordt al nerveus bij het idee om met andere mensen een praatje te maken, gezellig te doen en te genieten van elkaars gezelschap. Je denkt bij jezelf: ”Ik blijf liever thuis, gezellig alleen op de bank.” Herken je jezelf hierin?
Deze verschijnselen zijn symptomen van sociale angst, ook wel sociale fobie genoemd. Sociale angst is de angst voor sociale situaties waarbij interactie met andere mensen verwacht wordt. Deze angst bestaat vooral uit de angst om negatief beoordeeld en geëvalueerd te worden door andere mensen. Mensen met een sociale fobie denken snel dat ze worden gezien als dom, saai of niet interessant genoeg. Ook zijn ze vaak bang dat ze beginnen te zweten, te blozen of te stotteren wanneer ze praten met andere mensen.
Lees ook:
Arbeidsconflicten
Winterdepressie en zomerdepressie
Snel navigeren naar:
- Wat doet een sociale fobie met je?
- Je bent niet de enige met sociale angst
- Je kunt je angst overwinnen met hulp
Wanneer deze angst geen reële grond heeft en iemand er sociale problemen door ondervindt, dan spreken we van een angststoornis. In veel gevallen is deze angst chronisch, omdat het niet vanzelf verdwijnt.
Wat doet een sociale fobie met je?
Lichamelijke en psychische symptomen van een sociale fobie en sociale angststoornis zijn hetzelfde. Je kunt last hebben van hartkloppingen, een droge mond, een beklemd gevoel, nerveuze spanning, prikkelbaarheid, rusteloosheid, verhoogde spierspanning of slaap- en concentratieproblemen.
Een sociale fobie voorkomt dat je het leven leidt dat je zou willen; het verhindert je om naar feestjes te gaan, het voorkomt dat je vrienden hebt, of de baan aanneemt waar je goed in zal zijn (lees ook ons artikel over faalangst). Allerlei situaties die je graag zou willen, maar vermijdt.
Er zijn mensen die geen enkele moeite hebben om interacties met andere mensen aan te gaan. Zij bewegen zich heel gemakkelijk in groepen, zij maken ontspannen een praatje met iedereen en hebben er zichtbaar plezier in. Toch kunnen ook zij last hebben van sociale angst, bijvoorbeeld als ze voor een publiek spreken, of als verwacht wordt dat ze tijdens een vergadering het woord voeren. De achterliggende reden die ze aangeven is meestal dat ze erg zenuwachtig worden en zich onzeker voelen als zij in het middelpunt van de belangstelling staan. Ze willen dan ook het liefst deze situaties vermijden, ook al is het een belangrijke voorwaarde om zich te ontwikkelen in hun werk of hobby.
Je bent niet de enige met sociale angst
Sociale angst komt in de wereld van vandaag veel meer voor dan de meeste mensen denken. Uit onderzoek* blijkt dat circa 7% van de wereldbevolking te kampen heeft met een vorm van sociale angststoornis. Na alcoholisme en depressie, vormt sociale angst het derde grootste probleem in de geestelijke gezondheidszorg.
Een van de redenen dat sociale angst zo’n groot probleem is, is dat het je dagelijks leven sterk kan beïnvloeden. Een eenvoudige uitnodiging voor een verjaardagsfeestje of een training waarbij je jezelf aan een groep gaat voorstellen, kan je slapeloze nachten bezorgen. Je bedenkt hoe het andere keren is gegaan, hoe onzeker je je voelde omdat alle ogen op jou gericht waren, en hoe je dat deze keer zult aanpakken om het zo te doen zoals je zou willen. Je ligt te piekeren over de diverse mogelijke scenario’s en bedenkt redenen om het af te zeggen. Uiteindelijk ben je zo moe, dat je je overdag moeilijk kunt concentreren op je werk of studie, waardoor je minder goede resultaten behaalt of minder doet dan je eigenlijk wilde doen, wat weer effect heeft op je zelfvertrouwen. Dit geeft je tegelijk een reden om ten slotte de uitnodiging af te zeggen of je ziek te melden voor je werk, om van dit probleem af te zijn.
Je kunt je angst overwinnen met hulp
Hoewel de meeste mensen met een sociale fobie erkennen dat hun angst excessief en onredelijk is, voelen zij zich vaak machteloos tegen hun angst. Vaak is de angst ontstaan tijdens de puberteit, een periode waarin je extra gevoelig bent voor wat andere mensen van je denken. Na een vervelende ervaring meegemaakt te hebben, heb je jezelf geleerd om bepaalde situaties te vermijden. Als je dan toch geconfronteerd wordt met een situatie waarin wellicht contact met andere mensen verwacht wordt, heb je een natuurlijke reactie ontwikkeld om dit te voorkomen.
Sociale fobie hoeft je leven niet te beheersen. Om je te helpen de sociale angst te overwinnen, is onder andere een verandering van denkwijze nodig. Een cognitieve gedragstherapeut kan je hierbij helpen.
Tijdens de sociale angststoornis behandeling gaat de therapeut of psycholoog samen met jou op zoek naar de oorzaken en uitzoeken hoe je je denkpatroon kunt veranderen om toch van het gezelschap van andere mensen te genieten. De therapeut kan je ook helpen sociale vaardigheden te leren en te oefenen om beter om te gaan met situaties die je onzeker maken, eventueel in een groep met mensen die het ook lastig vinden om sociale interacties aan te gaan.
Gezellig in je eentje thuis op de bank zitten kan leuk zijn, als het maar een bewuste keuze is waar je echt naar uitkijkt – in plaats van een actie om mensen te ontwijken.
* Kessler RC, Chiu WT, Demler O, Walters EE. Prevalence, severity, and comorbidity of twelve-month DSM-IV disorders in the National Comorbidity Survey Replication (NCS-R). Archives of General Psychiatry, 2005 Jun;62(6):617-27.